Organizirana konferencija “Potencijal regionalne saradnje u kontekstu aktuelnih geopolitičkih izazova”
U organizaciji GEOPOL-a održana konferencija ‘Potencijal regionalne saradnje u kontekstu aktuelnih geopolitičkih izazova’ Plenarna predavanja održali su AdmirLisica, direktor Centra za geopolitička istraživanja pod nazivom “Povezivanje – agenda budućnosti i brana od hegemonizma” i načelnik Općine Novi Grad Semir Efendić na temu “Važnost povezivanja u vremenu globalnih raskola”. Istakli su da je bitno povezivanje Bošnjaka iz država regiona, ali i saradnja sa državama s kojim Bosna i Hercegovina nema većih otvorenih pitanja poput Crne Gore, Albanije, Kosova i Sjeverne Makedonije. U kontekstu toga, istaknuto je da je poželjna saradnja i sa ostalim državama poput Srbije, ali u trenutku kada politički vrh doživi katarzu i odustane od hegemonskih pretenzija. Na prvoj panel diskusiji poslanik u Skupštini Srbije Ahmedin Škrijelj, parlamentarni zastupnik FBiH Admir Čavalić i političar i ekonomista iz Crne Gore Sead Šahman istakli su značaj povezivanja Bošnjaka, te da upravo Bošnjaci mogu biti vezivno tkivo za saradnju između država regiona u kojima su Bošnjaci nezaobilazan politički faktor. Na drugom panelu učestvovali su novinar s međunarodnim iskustvom Semir Sejfović, te privrednik i potpredsjednik Skupštine Bijeljina Mustafa Gradaščević, koji su naveli primjere zloupotrebljavanja saradnje, kao što je onaj od prije nekoliko mjeseci sa „svesrspkog sabora“, ali su naveli kako mediji mogu biti faktor kreiranja pozitivne nove paradigme koja će isticati faktore koji vežu region, a ne one koji ga razjedinjuju. Gradaščević je naglasio da privreda i ekonomija nadilaze granice, te da ukoliko bi one imale prednost u odnosu na politiku imali bismo dosta više razloga za saradnju. Konferenciji su prisustvovali akademski radnici, privrednici, politički predstavnici, te mnogobrojni mediji iz Bosne i Hercegovine i regiona.
Konferencija: “Potencijal regionalne saradnje u kontekstu aktuelnih geopolitičkih izazova”
Centar za geopolitička istraživanja – GEOPOL u saradnji sa Općinom Novi Grad Sarajevo organizira konferenciju “Potencijal regionalne saradnje u kontekstu aktuelnih geopolitičkih izazova”. 22.8.2024. u 10h – Centar za kulturu i edukaciju Safet Zajko , Općina Novi Grad Sarajevo Organizator: Centar za geopolitička istraživanja – GEOPOL u saradnji sa Općinom Novi Grad Moderator: Elma Odobašić Izjava za mediji 9:20 – 9:55h Plenarna obraćanja 10:00h Semir Efendić – 10 minuta / Važnost povezivanja u vremenu globalnih raskola Admir Lisica – 5 minuta / Povezivanje – agenda budućnosti i brana od hegemonizma Prvi panel 10:15h – Budućnost Zapadnog Balkana: Možemo li bolje? Panelisti: Ahmedin Škrijelj, poslanik u Skupštini Srbije, Admir Čavalić, parlamentarni zastupnik FBiH, Sead Šahman, političar i ekonomista iz Crne Gore PAUZA 11:00 – 11:15h Drugi panel 11:15 – Obrazovanje, privreda i mediji kao prilika Panelisti: Prof.dr. Omer Kovčić, Univerzitet Tuzla, Mustafa Gradaščević, privrednik i političar, Semir Sejfović, novinar sa višegodišnjim međunarodnim iskustvom Pitanja prisutnih i zatvaranje konferencije 12:00 – 12:30
Mit o “srpskoj” i njenom kontinuitetu
Gospodin Milan Pilipović, vanredni profesora na Pravnom fakultetu u Banja Luci, objavio je 24.04.2020. godine članak pod naslovom „Nastanak i državnost Republike Srpske – od države do entiteta Bosne i Hercegovine, od svoje prošlosti i sadašnjosti ka budućnosti“. Autor pokušava uspostaviti pravnu konekciju između aktivnosti „skupštine srpskog naroda u Bosni i i Hercegovini“ iz 1992. godine i današnjeg bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska koji je nastao 1995. godine Dejtonskim sporazumom. Gospodin Pilipović je pravnik, međutim objašnjenje da „Republika srpska“ iz 1992. godine i bosanskohercegovački entitet Republika Srpska iz 1995. godine imaju pravni kontinuitet, odnosno da proizilaze jedno iz drugog nisu utemeljeni na pravnoj struci i zvuče vrlo neuvjerljivo. „Republika srpska“ iz 1992. godine nije bila bilo kakva državotvorna cjelina, kao ni „Herceg-Bosna“. To su bile paradržavne tvorevine, a njihovi kreatori su činom osnivanja tih tvorevina činili krivična djela prema Krivičnom zakonu SR BiH: ugožavanje teritorijalne cjeline, oružana pobuna, terorizam i pozivanje na nasilnu promjenu ustavnog uređenja. Jedno od osnovnih načela kontinentalnog prava je sadržano u latinskoj izeci da niko ne može na drugoga prenijeti više prava nego što sam ima. „Republika srpska“ iz 1992. godine nije mogla imati bilo kakva prava, jer ih ni od koga nije dobila, kupila, naslijedila ili slično niti je slijedom navedenog mogla bilo šta prenijeti na drugoga. U trenutnoj političkoj areni u Bosni i Hercegovini je aktuelizirano pitanje „državne imovine“, odnosno navodni spor između države Bosne i Hercegovine i bosanskohhercegovačkog entiteta Republika srpska oko toga ko je titular državne imovine. Da bi „Republika Srpska“ mogla da ima imovinu trebalo je da postoji zakonski osnov prenošenja iste prema Ustavu i propisima SR Bosne i Hercegovine. „Republika srpska“ je prema tada važećim pravilima protivpravno zauzela dio teritorije Republike Bosne i Hercegovine, a niti po jednoj normi domaćeg ili međunarodnog prava takav način stjecanja vlasništva nije poznat niti priznat. Slijedi da „Republika srpska“ i bosanskohercegovački entitet Republika Srpska, nastala Dejtonskim ustavom iz 1995. godine, nemaju pravni kontinuitet. Ustav Republike Srpske ne daje nijednoj etničkoj ili vjerskoj skupini povlašteni status, tako da osim pravnog diskontinuiteta ne postoji pravo za bilo koju vrstu ekskluziviteta. Godine 2011. je u javni prostor dospio Drugi memorandum Srpske akademije nauka i umetnosti. Dokument nije potpisan, a njegov sadržaj se negira kako od Srpske akademije nauka i umetnosti, tako i od pozicije na vlasti u Republici Srbiji. U tom dokumentu se navodi: “Koristiti termin Srpska kako bi se na taj način Republika Srpska definisala isključivo kao srpska teritorija. (…) Maksimalno izbegavati upotrebu termina Bosna i Hercegovina. Vrlo je bitno da se osim političara, medija, kulturnih i javnih radnika u Republici Srpskoj, ovoga pridržavaju mediji, kulturni i javni radnici u Srbiji.“ Dakle, cilj ovog dokumenta je vrlo jasan – među narodnim masama stvoriti naraciju da je jedan od dva bosanskohercegovačka entiteta ekskluzivno srpski i kidati sve veze sa Bosnom i Hercegovinom. Iako se ovaj dokument pojavio u medijima nepotpisan i negiran, ipak pojava korespondira sa njegovom vidljivom realizacijom u javnom prostoru. Vrlo teško bi mogli pripisati slučajnopću činjenice da se od 2011. godine u javni prostor Bosne i Hercegovine uvode novi izrazi koji suptilno navikavaju osjetila na to da postoje „zajedničke institucije“i „srpski član predsjedništva“; Umjesto naziva Republika Srpska se koristi skraćeni naziv „Srpska“, a Bosna i Hercegovina se piše isključivo skraćenicom „BiH“; U kabinetima funkcionera stavljaju se mape na kojima se Republika Srpska ocrtava zajedno sa Brčko Distriktom i omeđava poput samostalne države, prave se parade na kojima visoki zvaničnici Republike Srpske i Republike Srbije i sveštenstvo Srpske pravoslavne crkve Republiku Srpsku zovu državom ili „drugom srpskom državom“ i slično. Dakle, višegodišnje stvaranje narativa da je bosanskohercegovački entitet Republika Srpska zapravo ekskluzivno srpska i pravoslavna tvorevina je vidljivo.Iz vizure Bosne i Hercegovine stvaranje mita o srpskoj Republici Srpskoj je veoma štetno i opasno, i to u više slojeva, za sve građane. Mit o ekskluzivno srpskom entitetu koristi nesavjesnim političarima za opravdavanje korupcije, jer bilo kakva promjena ili optužba za kriminal pojedinaca koji imaju moć predstavlja se kao napad na Republiku Srpsku i na srpski narod. Prenos nadležnosti sa entiteta na državu sa ciljem približavanja Evropskoj uniji ili boljem rješavanju određenog pitanja za sve građane Bosne i Hercegovine se u javnosti predstavlja kao „razvlašćivanje Srba“, kao da se bez tog naroda, koji ima sve poluge vlasti i blokada na nivou države, može donijeta neka odluka koja bi štetila interesu entiteta ili etnije. Stvaranje vještačkih sukoba između države i entiteta, na način da se entitetu žele priskrbiti prava kojih nema niti može a niti treba imati, država se prikazuje nemogućom i nefukcionalnom, a što negativno utječe na kvalitet života svih građana. Sekularni praznici se prožimaju vjerskim, pravoslavim oblježjima, što pojačava tenzije i strah među građanima, posebno onim koji nisu Srbi i pravoslavci. Rezultat toga su česti fizički napadi i zastrašivanja građana Republike Srpske koji se ne osjećaju Srbima i pravoslavcima. Zvanične snage sugurnosti su onda primorane praviti spektakle od hapšenja radi smirivanja etničkih tenzija, što sve dovodi do smanjenja nade da se na području Republike Srpske može živjeti u miru. Mnogi mladi ljudi sa porodicama, svih etničkih grupa, napuštaju Bosnu i Hercegovinu i idu u države zapadne Evropu upravo zbog osjećaja konstatnih tenzija. Stvaranje mita o Republici Srpskoj kao srpskom entitetu očigledno ne bi trebala biti u interesu niti jedne etnije u Bosni i Hercegovini. Logika nalaže da se, kao u krimi-serijama, pozabavimo motivom. Narativ je očigledno iniciran iz Srbije. Koji bio motiv imala Srbija za stvaranje ovog mita? Da li ekonomski slaba Srbija, okružena članicama NATO pakta može imati ambicije da putem narativa o srpskom entitetu pretenduje na dio teritorija Bosne i Herceovine. Možda, ali to može biti dugoročni plan obzirom da geopolitičke prilike nisu naklonjene toj ideji. U kratkom roku mit o srpskoj Republici Srpskoj Srbiji može poslužiti kao ravnoteža nacionalnih osjećaja građana Srbije zbog očiglednog gubljenja Kosova. Kako pravni argumenti kontinuiteta „Republike srpske“ i Republike Srpske ne mogu biti održivi ma koliko se pravna nauka rastezala, a niti upoređivanje Kosova i Bosne i Hercegovine u kontekstu „kako Kosovo može (postati državom) a Republika Srpska ne može“, onda naracija da je pola Bosne i Hercegovine
Uvod u savremenu rusko-srpsku mitologiju
Srpski svet predstavlja svojevrsnu kopiju ideje Ruskog sveta koja je u javnosti prezentirana 2007. godine. U kontekstu pojašnjenja principa Ruskog sveta bitan je autorski tekst Igora Zevelava iz Centra za strateške i međunarodne studije iz Washingtona, koji ovu političku doktrine opisuje kao aspiraciju Rusije prema susjedima, tačnije onim državama u kojim živi bitnija ruska zajednica. Kreiran je narativ od strane Moskve da je ruska dijaspora segment ruskog sveta, te kao takav treba da slijedi upute zvanične Moskve u političkom djelovanju. Radi se o mitu koji se zalaže da se pod kontrolu Moskve vrate historijska područja za koje Rusija smatra da im pripadaju. Ovim konceptom Rusija pravda svoj odnos prema susjedima. Kada je riječ o relativno novom pojmu Srpskog sveta, uvod u proklamaciju ove velikosrpske hegemonističke ideje jeste donošenje povelje „O srpskom kulturnom prostoru“. Mit o „srpskom svetu“ se javlja prvi put u javnosti tokom 2020. godine kada ga proklamira visokopozicionirani srbijanski političar Aleksandar Vulin s ciljem „objedinjavanja svih Srba u jednu zajedničku državu“, a misleći na bosanskohercegovački entitet Rs, Crnu Goru, Kosovo i naravno Srbiju. Srpski intelektualci su se od 2020. godine do danas u više navrata oglašavali o mitu koji je ekvivalent velikosrpskoj ideji. Oni u tome ne smatraju ništa sporno, dok u regionu Zapadnog Balkana vlada nepovjerenje prema ovoj ideju, te se mit o jedinstvenom srpskom svetu odbacuje kao pozitivna stvar. Istaknuti srpski orijentalista Darko Atanasković tokom 2021. godine u tekstu „Smeju li Srbi da budu Srbi?“ relativizira mit o srpskom svetu, te kreira dodatni mit da bi se ideja srpskog sveta mogla provesti bez ispaljenog metka, jer kao takva ne predstavlja opasnost ni za koga. On kaže da je to sveobuhvatni, jezički prostor u kojem obitavaju Srbi – te se opravdava teorija o uvećanju države i kreiranju jače Srbije. Dodatni mit koji se veže za mit o nužnosti uspostavljanja „srpskog sveta“ u 21. stoljeću jeste onaj o „ugroženosti Srba“, jer su ranije imali „tragičnu sudbinu“. Negiraju se stvarne činjenice, a istrajava se na mitološkoj pretpostavci, koja treba da opravda velikosrpsku aspiraciju prema komšijskim državama na Zapadnom Balkanu. Ovakvi mitovi imaju za posljedicu izazivanje opće nesigurnosti ne samo na području Zapadnog Balkana, već i u ostatku Evrope. Stoga je nužno govoriti o ovoj pojavi, koju ne treba shvatiti bezazleno.
Hejdar Alijev osnivač modernog Azerbejdžana: unutrašnje prilike, vanjska politika i ekonomski razvoj (PDF)
Centar za geopolitička istraživanja – GEOPOL vam poklanja PDF izdanje naše prve knjige “Hejdar Alijev osnivač modernog Azerbejdžana: unutrašnje prilike, vanjska politika i ekonomski razvoj”
GEOPOL realizirao prvi izdavački projekat
Nakon godinu dana istraživanja o političkoj historiji Azerbejdžana tokom devedesetih godina prošlog stoljeća magistar historije i doktorant na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu Admir Lisica objavio je knjigu “Hejdar Alijev – osnivač modernog Azerbejdžana: unutrašnje prilike, vanjska politika i ekonomski razvoj” u izdanju Centar za geopolitička istraživanja – Geopol. Predgovor knjige napisao je nekadašnji ministar vanjskih poslova Azerbejdžana i blizak saradnik Hejdara Alijeva, a sada ambasador ove zemlje u Bosni i Hercegovini Vilayat Guliyev, recenzenti su dr. Jahja Muhasilović saradnik Centra ze geopolitička istraživanja i dr. Omer Kovčić član upravnog odbora i jedan od osnivača Centra za geopolitička istraživanja, urednica je magistrica Samira Aghayeva, lektorica magistrica Azra Crnčalo-Lisica, dok je za vizualni identitet knjige zaslužan magistar Omer Merzić. Ovo je ujedno i prvi izdavački projekat Centra za geopolitička istraživanja – GEOPOL, a koji je podržan od strane Ambasade Republike Azerbejdžan u Bosni i Hercegovini.
Patria: Panel diskusija na IUS-u
(Patria) – Centar za geopolitička istraživanja (GEOPOL) sinoć je na Internacionalnom univerzitetu u Sarajevu (IUS) na Ilidži, u saradnji sa Balkan Studies Center, organizovao panel-diskusiju pod nazivom “Uzroci zastoja euroatlantskih integracija Bosne i Hercegovine”. U kontekstu sve intenzivnijih negativnih unutrašnjih, regionalnih i evropskih procesa koji koče euroatlantske integracije BiH, GEOPOL smatra neophodnim da se analizira trenutno stanje i ponude rješenja za izlazak iz začaranog kruga u kojem se BiH već duže vrijeme nalazi. Profesor na IUS-u i geopolitički analitičar Jahja Muhasilović smatra da je euroatlantski put BiH trenutno u zastoju jer se BiH i dalje uvijek bori za svoj teritorijalni integritet i suverenitet. – Zbog separatističkih politika koje se vode unutar BiH, njen euroatlantski put stavljen je u drugi plan. Sve dok se ne riješi njeno teritorijalno pitanje suverenosti, suvišno je govoriti o tom putu. Mi smo se danas okupili da analiziramo razloge zašto je došlo do tog zastoja. Lično sam mišljenja da EU u ovakvoj konstelaciji odnosa u BiH ne bi bilo dobro rješenje za nas iz razloga što bi se ubrzalo iseljavanje i proces privatizacije naših ključnih strateških firmi koje se ne bi mogle nositi na evropskom tržištu. S druge strane, punopravno članstvo u NATO savezu prijalo bi BiH upravo iz razloga što je ugrožen njen teritorijalni integritet i suverenitet – naveo je Muhasilović. S druge strane, federalni zastupnik Admir Čavalić mišljenja je da Bosna i Hercegovina nema alternative NATO i EU putu. – Dugoročno članstvo u NATO i EU vodi unapređenju društvenih i ekonomskih odnosa, s naglaskom na institucionalnu i opštu društvenu stabilnost. Brojni su izazovi na ovom putu – poseban izazov se odnosi na regionalni pad optimizma u vezi EU integracija. Nemamo jasne naznake iz Brisela u vezi ulaska zemalja Zapadnog Balkana.Svejedno, na nama je da provedemo ključne EU reforme i to ne toliko zarad maglovitog EU puta, već zbog toga što nam to treba koristiti kako bismo izgradili funkcionalne institucije. Građani i privrednici nemaju vremena za čekanje – dodao je Čavalić. Treći govornik na panel-diskusiji bio je Admir Lisica, historičar, geopolitički analitičar i istraživač u oblasti regionalnih političkih odnosa, međunarodnih politika i dijaspornih zajednica. Lisica je također istakao činjenicu da je na sceni zastoj BiH na euroatlantskom putu. – Jedan od razloga za ovakvo stanje je raspoloženje u EU koje nije naklonjeno prema BiH. Konstelacija odnosa u EU je takva da imamo jačanje desnice koja ne podržava općenito proširenje, a posebno ne BiH koja ima većinsko muslimansko stanovništvo. BiH je članstvo u NATO prioritet u odnosu na EU, ali nemamo ozbiljnije signale iz Alijanse da razumiju naše stanje te da konstruktivno reaguju. S druge strane, nemamo unutrašnji konsenzus po ovom pitanju te je teško da će BiH u skorije vrijeme biti članica NATO i EU – istakao je Lisica. Upitao je koliko bi BiH imala trenutno koristi od članstva u EU zbog njenog složenog unutrašnjeg stanja. – Kad su u pitanju regionalni odnosi, vidjeli smo proteklog vikenda šta se dešavalo na Kosovu. Naravno, u BiH svi akteri trebaju biti budni jer eventualne paravojne formacije se mogu pojaviti. Moramo pratiti šta se dešava u regiji jer vidimo da iz našeg komšiluka i dalje dolaze poruke i stavovi koji podržavaju velikodržavničke ideologije što je jedna od kočnica euroatlantskog puta BiH – zaključio je Lisica. Think Tank Centar za geopolitička istraživanja (GEOPOL) kroz svoja istraživanja i aktivnosti radi na afirmaciji tema koje su značajne za budućnost BiH u kontekstu savremenih geopolitičkih procesa na Balkanu, Evropi i u svijetu. Izvor: PATRIA
Održana panel diskusija u organizaciji GEOPOL-a i Balkan Studies Centra
Na Internacionalnom Univerzitetu u Sarajevu 26. septembra 2023. godine upriličena je panel diskusija na temu “Challenges in BiH's Path Towards EU and NATO”. Panel diskusija je organizirana od strane Centra za geopolitička istraživanja – GEOPOL i Balkan Studies Centra, koji djeluje pri Internacionalnom Univerzitetu u Sarajevu. Učesnici na panel diskusiji bili su dr. Jahja Muhasilović, mr. Admir Čavalić i mr. Admir Lisica. Uloga moderatora pripala je Tariku Dautoviću.
Panel diskusija: Challenges in BiH's Path Towards EU and NATO
U organizaciji Centra za geopolitička istraživanja – GEOPOL i Balkan Studies Centra Internationalnog Univerziteta u Sarajevu 26.9.2023. godine će biti organizirana panel diskusija na temu “Challenges in BiH's Path Towards EU and NATO”. Na panel diskusiji učestvuju dr. Jahja Muhasilović, mr. Admir Lisica i mr. Admir Čavalić. Panel će biti organiziran u prostorijama Internacionalnog Univerziteta u Sarajevu s početkom u 18 sati.
Ilijaš: Održana promocija knjige “Bošnjaci pred izazovima globalnih političkih procesa”
U Ilijašu je održana promocija knjige “Bošnjaci pred izazovima globalnih političkih procesa: političko stasavanje jedne nacije” autora magistra Admira Lisice. Osim autora, o knjizi je govorio i ugledni historičar magistar Alen Zečević, saradnik Centra za geopolitička istraživanja.